Wonen en de verkiezingen: welke partijen zijn gunstig voor huiseigenaren en wie lost de wooncrisis op?
Wonen is hét thema van deze verkiezingen. We hebben alvast de verkiezingsprogramma’s doorgespit die nu beschikbaar en makkelijk te vinden zijn op de sites van de partijen: VVD, PVV, NSC, CDA (concept), SP (concept), Volt (concept) en JA21 (concept). Alles hieronder is gebaseerd op die teksten zelf, niet op interviews, standpunten of nieuwsberichten. Let op: bij CDA, NSC, SP en Volt staat expliciet ‘concept’ vermeld. Dat kan nog wijzigen.
Wat betekenen de verkiezingsprogramma’s voor huiseigenaren?
Welke standpunten van de partijen zijn belangrijk voor huiseigenaren?
VVD (definitief programma)
De VVD vindt de hypotheekrenteaftrek (HRA) een belangrijk instrument voor rust op de woningmarkt en wil die behouden, inclusief de dertigjaarstermijn. Ook wil de VVD lokale lasten voorspelbaar houden met een rem op OZB-stijgingen. Verder wordt splitsen, optoppen en transformeren makkelijker gemaakt. Bij verkoop van gesplitste woningen wil de VVD de overdrachtsbelasting (OVB) verlagen, niet volledig schrappen.
PVV (definitief programma)
De PVV stelt: ‘De hypotheekrenteaftrek blijft ongewijzigd bestaan.’ Daarnaast wil de PVV de btw op energie verlagen naar 9 procent en bezwaar en beroep tijdelijk beperken bij woningbouw waar het omgevingsplan vastligt. Ook wil de PVV geen verplichte warmtepomp geen nieuwe duurzaamheidseisen en niet verplicht van het gas af. De partij wil binnenstedelijk én grootschalig buitenstedelijk bouwen en permanent wonen in recreatiewoningen toestaan.
NSC (concept)
NSC wil de HRA behouden en de OVB verlagen. Bovendien wil NSC voorspelbare, langjarige afspraken en rijksregie om woningbouw te versnellen. De startersvrijstelling in de OVB blijft, en er komt een extra OVB-heffing bij doorverkoop binnen drie jaar als antispulatiemaatregel.
CDA (concept)
Het CDA kiest voor geleidelijke afbouw van de HRA met een lange transitie en randvoorwaarden, en zet zwaar in op versnellen van procedures, onder andere met een ‘vastgoedkamer’ bij de Raad van State. Verder wil het CDA een bouwplicht na vergunning en meer ruimte voor optoppen en splitsen. Ook wordt het grondbeleid geactiveerd met onder andere een planbatenheffing en ruimte voor gemeentelijke grondposities.
Volt (concept)
Volt wil de HRA en het eigenwoningforfait zo snel mogelijk afbouwen en de eigen woning stapsgewijs naar box 3 verplaatsen. Verder wil Volt vergunningprocedures versnellen, zo nodig met tijdelijke beperking van hoger beroep zolang de wooncrisis duurt. Volt mikt op 100.000 woningen per jaar, met bundeling en opschaling van rijksinstrumenten. Ook wil Volt leegstand ontmoedigen via een Vlaamse leegstandsheffing.
SP (concept)
De SP richt een Nationaal Woonfonds op met een omvang van € 30 mrd en wil honderden duizenden betaalbare huurwoningen bouwen. Belangrijk detail bij de HRA: de SP garandeert de aftrek tot een woningwaarde van € 600.000 en bouwt de aftrek daarboven versneld af, met een opbrengst van circa € 5 tot 6 mrd per jaar die terugvloeit in het Woonfonds. Ook wil de SP langdurige leegstand belasten en zo nodig onteigenen bij speculatie.
JA21 (concept)
JA21 wil de OVB voor particuliere koopwoningen geheel afschaffen, de Wet betaalbare huur intrekken en een regeringscommissaris woningbouw met doorzettingsmacht aanstellen. De partij zet ook in op optoppen, transformeren en splitsen. Er staat geen expliciet standpunt over de HRA in het programma.
Hoe willen partijen het woningtekort oplossen?
Versnellen & voorspelbaarheid
- VVD: minder regels rond transformatie en splitsing. Wet betaalbare huur terugdraaien.
- PVV: bezwaar en beroep tijdelijk beperken, minder bouweisen. Geen verplichte warmtepomp.
- NSC: langjarige afspraken, rijksregie en fiscale en financiële prikkels voor investeringen.
- CDA: een vastgoedkamer bij de Raad van State, drempels tegen stapelen van bezwaar, bouwplicht, optoppen en splitsen.
- Volt: doorlooptijden van bezwaar en beroep verkorten. Zo nodig hoger beroep beperken zolang de crisis duurt.
- JA21: regeringscommissaris, veel optoppen, transformeren en splitsen, nieuwe locaties.
- SP: publieke bouwimpuls via het Woonfonds. Nadruk op publieke regie.
Waar en wat bouwen
- PVV: binnenstedelijk én buitenstedelijk. Permanent wonen in recreatiewoningen toestaan.
- CDA: ‘buurtje erbij’ en ‘wijkje erbij’, grondbank en planbatenheffing, versterken van gemeentelijke grondposities.
- Volt: 100.000 woningen per jaar via bundeling en opschaling van rijksfondsen. Meer capaciteit bij gemeenten.
Conclusie
Zo sta je er als huiseigenaar voor:
- VVD, PVV en NSC bieden de meeste fiscale rust: de hypotheekrenteaftrek blijft.
- VVD: rem op OZB-stijgingen en lagere OVB bij verkoop van gesplitste woningen.
- PVV: btw op energie naar 9 procent.
- NSC: OVB omlaag en startersvrijstelling blijft.
- CDA kiest voor geleidelijke afbouw van de HRA, maar zet tegelijk vol in op versnellen van de bouw.
- Volt wil de HRA en het eigenwoningforfait zo snel mogelijk afschaffen en de eigen woning stap voor stap naar box 3 verplaatsen.
- SP laat de HRA tot € 600.000 woningwaarde bestaan en bouwt de aftrek boven die grens in tien jaar af. De opbrengst gaat naar een Nationaal Woonfonds.
Wat de meeste partijen bindt: sneller bouwen, meer transformatie en meer regie. Dat is goed nieuws voor de doorstroming en de druk op de woningmarkt.
We houden het voor je in de gaten.
